Το ρέμα Βαλανάρη, ο σημαντικότερος κλάδος του ρέματος Ραφήνας με τον καταρράκτη, τα αιωνόβια πλατάνια και την ανεκτίμητη αισθητική αξία εκπέμπει SOS. Παρά το καθεστώς προστασίας και την ανακήρυξη του ως ρέμα ιδιαίτερης περιβαλλοντικής σημασίας, αντιμετωπίζει θανάσιμο κίνδυνο επειδή έχει την ατυχία να αποτελεί το περίφημο “φιλέτο” του Πικερμίου λόγω της θέσης του ανάμεσα στους οικοδομικούς συνεταιρισμούς Ντράφι, Άγιος Σπυρίδωνας και Διώνη.
Η αποψίλωση της βλάστησης και η κατασκευή τεράστιων υπερδιαστασιολογημένων γεφυρών, όπως προβλέπεται στη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, θα είναι το πρώτο βήμα στην κακοποίηση του ρέματος. Η τσιμεντοποίηση των 500 στρεμμάτων της κοιλάδας του Βαλανάρη θα είναι το δεύτερο. Λες και δεν υπάρχουν τόσα αδιάθετα οικόπεδα στους γειτονικούς οικοδομικούς συνεταιρισμούς.
Ο Εξωραϊστικός Σύλλογος “ΝΗΡΕΑΣ” κατέθεσε ένσταση στην Υπηρεσία Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Αττικής, αμφισβητώντας την περιβαλλοντική μελέτη και δίνοντας τη μάχη μαζί με άλλους φορείς που αγωνίζονται για τη διάσωση του σημαντικότερου πνεύμονα πρασίνου της περιοχής μας.
Το Δημοτικό Συμβούλιο που καλείται να αποφασίσει τις προαναφερόμενες παρεμβάσεις θα γίνει αυτή την Τρίτη 26/5, ώρα 7:30μμ στο Δημαρχείο της Ραφήνας και η παρουσία όλων των περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένων πολιτών εκεί κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική.
Μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω την ένσταση που κατέθεσε ο Σύλλογος στην Υπηρεσία Περιβάλλοντος:
“Με το παρόν έγγραφο σας ενημερώνουμε για τις απόψεις του Συλλόγου μας σχετικά με τα έργα που αναφέρονται στη Μ.Π.Ε. που έγινε στο πλαίσιο της οριστικής οριοθέτησης τμημάτων του ρέματος Βαλανάρη. Σημειώνεται ότι το ρέμα Βαλανάρη αποτελεί το κυριότερο στοιχείο του υδρογραφικού δικτύου του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας και η λεκάνη του συμβάλει καθοριστικά στην εξέλιξη των πλημμυρικών επεισοδίων στο κατάντη (χαμηλό) τμήμα του ρέματος Ραφήνας. Με δεδομένη τη σημασία του ρέματος Βαλανάρη και επιπλέον λόγω της πολύ μεγάλης περιβαλλοντικής και οικολογικής αξίας του παραπάνω ρέματος και των συμβαλλόντων κλάδων του, θεωρούμε σκόπιμο να σας υποβάλουμε τις ακόλουθες παρατηρήσεις – απόψεις, με στόχο πάντα την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιπλημμυρική προστασία της ευρύτερης περιοχής.
1. Στη Μ.Π.Ε. δεν υπάρχει αναφορά για τις παραδοχές που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της παροχής σχεδιασμού των έργων. Αντίθετα, γίνεται αναφορά σε Υδρολογικό Μαθηματικό Ομοίωμα που αναπτύχθηκε για τη λεκάνη του ρέματος Ραφήνας, τα δεδομένα και οι παραδοχές του οποίου όμως δεν παρατίθενται στη Μ.Π.Ε. Επίσης αναφέρεται η χρησιμοποιούμενη όμβρια καμπύλη που έχει προκύψει από επεξεργασία στοιχείων στο Μαρκόπουλο και στο Ζωγράφου, περιοχές της Αττικής με διαφορετικά κλιματικά χαρακτηριστικά από αυτά της λεκάνης του ρέματος Βαλανάρη.
2. Στη Μ.Π.Ε. αναφέρονται ουσιαστικά 4 έργα:
– Η καθαίρεση του υφιστάμενου τεχνικού στη ΧΘ 2+820 του Βαλανάρη, διαστάσεων 5,5m×3m και η αντικατάσταση του με νέο τεχνικό διαστάσεων 10m×4m.
– Η καθαίρεση του υφιστάμενου τεχνικού στη ΧΘ 0+050 του Λυκορέματος, διαστάσεων 7,0m×2,5m και η αντικατάσταση του με νέο τεχνικό διαστάσεων 8m×4m.
– Η διευθέτηση της κοίτης του Λυκορέματος με τοποθέτηση συρματοκιβωτίων από τη ΧΘ 0+380 μέχρι περίπου τη ΧΘ 0+500 και η ανύψωση της κοίτης από τη ΧΘ 0+340 μέχρι τη ΧΘ 0+380 με τοποθέτηση νέων συρματοκιβωτίων επάνω στα υφιστάμενα.
– Η διεύρυνση της κοίτης του Λυκορέματος στο τμήμα από ΧΘ 5+300 μέχρι ΧΘ 6+000 με διάνοιξη της κοίτης στο τμήμα που καταλαμβάνει η δυτική περιμετρική οδός του οικισμού Αγίου Σπυρίδωνα και αύξηση του εύρους της κοίτης μέχρι να φτάσει στο όριο της οδού που προβλέπεται από το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο.
3. Σύμφωνα με τη Μ.Π.Ε. (σελ. 14, ενότητα 4.1.2) για το προτεινόμενο τεχνικό στη ΧΘ 2+820 του Βαλανάρη: «Σε κάθε περίπτωση, το σημερινό τεχνικό είναι ανεπαρκές, αλλά η πλημύρα που προκαλεί δε θίγει κρίσιμες εκτάσεις, παρά μόνο τοπικές εγκαταστάσεις τηλεφώνου, κλπ»
Επίσης για το προτεινόμενο τεχνικό (σελ. 16, ενότητα 4.1.4) στη ΧΘ 0+050 του Λυκορέματος «η ανεπάρκεια του τεχνικού προκαλεί τοπικές υπερυψώσεις στην περιοχή, χωρίς όμως να επηρεάζονται σημαντικές κατασκευές ή χρήσεις πλην της σύνδεσης του δρόμου. Το τεχνικό εξυπηρετεί δευτερεύουσες μόνο χρήσεις σε τοπικές οδούς». Στην πραγματικότητα, το τεχνικό εξυπηρετεί μόνο διερχόμενους που θέλουν να περάσουν από την άλλη πλευρά του τεχνικού για λόγους ψυχαγωγίας ή άθλησης. Πρακτικά, όλες οι οικίες της περιοχής, όπως και όλες οι μετακινήσεις εξυπηρετούνται από άλλους δρόμους του οδικού δικτύου.
Τόσο για τα δύο τεχνικά, όσο και για τα δύο τμήματα που προτείνεται διευθέτηση δεν έχουν καταγραφεί στο παρελθόν πλημμυρικά φαινόμενα. Ακόμα και κατά την ισχυρή βροχόπτωση του Φεβρουαρίου 2013, όπου σημειώθηκαν έντονα φαινόμενα υπερχειλίσεων του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας και σημαντικές καταστροφές, δεν παρατηρήθηκαν πλημμυρικά προβλήματα στα υπό μελέτη ρέματα.
4. Η κατασκευή των δύο τεχνικών και η επένδυση της κοίτης με συρματοκιβώτια θα οδηγήσει σε ανεπανόρθωτη καταστροφή της φυσικής βλάστησης, με κοπή ακόμα και πλατανιών εντός της κοίτης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο πλήττεται η υψηλή περιβαλλοντική σημασία και η σπάνια αισθητική αξία των υπό μελέτη ρεμάτων, τη στιγμή που το ρέμα Βαλανάρης έχει χαρακτηριστεί ως ιδιαίτερου φυσικού περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος με την 9173/1642/3-3-1993 (ΦΕΚ 281Δ/23-3-1993) Απόφαση Υπουργού Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Επιπλέον, πρέπει να αναφερθεί ότι λόγω της πυκνής φυσικής βλάστησης δεν έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα διαβρώσεων στα σημεία όπου προτείνονται τα έργα, σε αντίθεση με τμήμα της κοίτης εντός του οικισμού Ντράφι, λίγες εκατοντάδες μέτρα ανάντη των έργων, όπου η βλάστηση έχει αποψιλωθεί, με αποτέλεσμα να σημειωθούν φαινόμενα υποσκαφών και καταπτώσεων στο οδικό δίκτυο παράλληλα με την κοίτη.
5. Στο σχεδιασμό των έργων πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η αντιπλημμυρική προστασία της ευρύτερης περιοχής και ιδιαίτερα των προβληματικών περιοχών απ’ όπου διέρχεται η υφιστάμενη περιορισμένη κοίτη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας. Επισημαίνεται ότι έχει προκηρυχθεί μελέτη οριοθέτησης – διευθέτησης του ρέματος Ραφήνας από την Υπηρεσία Δ7 του ΥΠΥΜΕΔΙ. Από το φάκελο έργου της μελέτης αυτής (κεφ 3.1.Α – σελ. 17,18) προκύπτει ότι τα υπό μελέτη έργα διευθέτησης εντός του οικισμού της Ραφήνας δεν μπορούν να παραλάβουν την πλημμυρική παροχή σχεδιασμού Τ = 50 έτη, αλλά μια μικρότερη παροχή που ονομάζεται «Μέγιστη Παροχετεύσιμη Πλημμυρική Παροχή».
Προφανώς, η κατάσταση αυτή προκύπτει λόγω της στενότητας που έχει διαμορφωθεί από τις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις εκατέρωθεν της κοίτης του ρέματος. Σύμφωνα με το φάκελο έργου της μελέτης αυτής, η διαφορά ανάμεσα στην πλημμυρική παροχή σχεδιασμού 50 ετών και στη Μέγιστη Παροχετεύσιμη Πλημμυρική Παροχή αναμένεται να αντιμετωπιστεί με έργα Β Φάσης, που μπορούν να είναι έργα ορεινής υδρονομίας, έργα ανάσχεσης, κλπ.
Από τη μορφολογία της λεκάνης των ρεμάτων Βαλανάρη και Λυκορέματος προκύπτει ότι είναι τα κατεξοχήν σημεία παρεμβάσεων ορεινής υδρονομίας και ανάσχεσης της πλημμύρας στην ορεινή κοίτη, με αύξηση του χρόνου συρροής. Η μεγάλη ορεινή και εξωαστική λεκάνη των ρεμάτων αυτών ενδείκνυται για την κατασκευή πλήθους αναβαθμών και άλλων παρεμβάσεων ορεινής υδρονομίας, που θα αμβλύνουν σημαντικά την αιχμή του πλημμυρογραφήματος και θα μειώσουν την παροχή προς τα κατάντη.
Κρίνεται λοιπόν σκόπιμο να μην κατασκευαστούν ακόμη έργα που θα προκαλέσουν πλήγμα στο περιβάλλον και ταυτόχρονα θα είναι υπερδιαστασιολογημένα, αφού τα έργα Β’ Φάσης της μελέτης οριοθέτησης – διευθέτησης του ρέματος Ραφήνας αναμένεται να μειώσουν αισθητά την παροχή στις ορεινές υπολεκάνες όπως του Βαλανάρη και του Λυκορέματος.
6. Ακόμα και στην περίπτωση ενός ακραίου πλημμυρικού επεισοδίου περιόδου επαναφοράς 50 ετών, όπως αναφέρεται και στη Μ.Π.Ε. οι συνέπειες υπερχείλισης, κυρίως στα δύο τεχνικά, δεν είναι σημαντικές. Αντίθετα τα τεχνικά θα λειτουργήσουν ανασχετικά, εγκλωβίζοντας όγκο νερού που θα καθυστερήσει να παροχετευθεί προς τα κατάντη.
Στην περίπτωση κατασκευής του έργου, το νερό θα κινηθεί με υψηλότερες ταχύτητες προς τα κατάντη και θα συμβάλει στην επιδείνωση των πλημμυρικών φαινομένων στην ήδη προβληματική χαμηλή κοίτη του Μεγάλου ρέματος Ραφήνας.
Για όλους τους προαναφερόμενους λόγους και επειδή η μελέτη οριοθέτησης του ρέματος Βαλανάρη
• επιδρά αρνητικά στο περιβάλλον της περιοχής
• δεν λαμβάνει υπόψη την προκηρυχθείσα μελέτη οριοθέτησης – διευθέτησης του ρέματος Ραφήνας, την οποία θα έπρεπε να ακολουθεί χρονικά
προτείνουμε την απόσυρση της μελέτης οριοθέτησης και την απόρριψη της σχετικής Μ.Π.Ε., ώστε οι μελέτες να μη γίνονται αποσπασματικά και η αντιπλημμυρική προστασία του ρέματος Ραφήνας, που αποτελεί αποδέκτη του ρέματος Βαλανάρη, να σχεδιαστεί ορθά και ολοκληρωμένα.”
