Μια περιοχή ευλογημένη από τη Φύση, τους Θεούς και τους ανθρώπους. Παραλία Μαρίκες, αποκαλούμενη και παραλία του Νηρέα. Οι Μαρίκες της μνήμης και της ιστορίας.
Η Μαρίκα και η Κατίνα Χίλμπερτ.
Αυστριακής καταγωγής.
Ήρθαν από την Πόλη μετά το 1920.
Μαζί με τον αδελφό τους, το Θανάση, αγόρασαν μια έκταση 100 στρεμμάτων σε τούτη την έρημη γωνιά της Ραφήνας.
Λίγα χρόνια αργότερα θα κτίσουν το περίφημο σπίτι στην άκρη της παραλίας.Ο Βαγγέλης Χιλμπερτίδης είναι ο συνεχιστής της ιστορίας της Μαρίκας και της Κατίνας Χίλμπερτ. Μια ζωντανή ιστορία 90 τόσων χρόνων.
Το σπίτι που έκτισαν στα 1927 η Μαρίκα και η Κατίνα Χίλμπερτ.
Το 1941-1942, οι ιταλοί θα κτίσουν εδώ πολυβολεία, ενώ ένα τούνελ θα συνδέσει την χερσόνησο του Ασκηταριού, ή Κροκόδειλου, με το Οχυρό της Ραφήνας.
Πολλά πολλά χρόνια πριν άνθρωποι που ήρθαν εδώ, πιθανόν από τις Κυκλάδες, θα κτίσουν τον Πρωτοελλαδικό Οικισμό που οι αρχαιολόγοι τον αποκαλούν Πρωτοελλαδικό Οικισμό του Ασκηταριού.
Ο Δημήτρης ο Θεοχάρης, ο αρχαιολόγος από τη Σκύρο, ήταν ο άνθρωπος που έφερε στο φως τον ξεχαμένο κόσμο του Ασκηταριού.
Από το 1954 και μετά τη μετάθεση του Θεοχάρη στη Θεσσαλία, ο κόσμος του Ασκηταριού βυθίστηκε ξανά στη λήθη του χρόνου.
Οι αρχαιολόγοι επιδιώκουν να πιάσουν ξανά το μίτο που οδηγεί απευθείας στην Πρωτοελλαδική εποχή.
Μακάρι να τα καταφέρουν.
Και, βέβαια, η φύση που πάντα αντιστέκεται.
Οι άρκευθοι του ειδους Juniperus oxycedrus.
Τα βένια, του είδους Juniperus phoenicia.
Οι ασπάλαθοι του Σεφέρη.
Οι αγριοβιολέτες.
Τα σχίνα και τα πουρνάρια.
Οι αμμοθίνες.
Αγριοβιολέτες του γένους Matthiola στο Ασκηταριό
Τα ξεχασμένα πολυβολεία στις Μαρίκες
Παραλία Μαρίκες στη Ραφήνα.
Ένας κόσμος μοναδικός, ένας κόσμος ολότελα διαφορετικός.
Μια όαση της φύσης και της ιστορίας.
Αμμοθίνες, ακτόλιθοι (beach-rocks), κρημνώδεις ακτές.
Μακκία βλάστηση, άρκευθοι, αγριόκεδρα, αγροβιολέτες, ασπάλαθοι, λαδανιές.
Μια τοπιογραφία της μνήμης και της ιστορίας που περιλαμβάνει:
– Τους πρώτους κατοίκους που ήρθαν εδώ και δημιούργησαν τον προϊστορικό οικισμό του Ασκηταριού κάπου στα 3000 π.Χ.
– Τον ασκητή που κάποτε έζησε εδώ σε μια σπηλιά πάνω από τη θάλασσα.
– Τους ψαράδες που άραζαν εδώ τα καΐκια τους.
– Τα τρία αδέλφια που ήλθαν εδώ από την Κωνσταντινούπολη στα 1924-25 και έκτισαν το 1927 το θρυλικό σπίτι που αποτελεί τοπόσημα για την περιοχή.
– Τα ιταλικά πολυβολεία που κατασκευάστηκαν στα 1941-1942 με σκοπό να εμποδίσουν την αναμενόμενη απόβαση των συμμάχων.
Ας ξεκινήσουμε το ταξίδι μας στον κόσμο της γενέθλιας μνήμης από τούτα τα ξεχασμένα πολυβολεία.
Το άνοιγμα του ξεχασμένου σήμερα πολυβολείου στις Μαρίκες.
Οι Ιταλοί και οι Γερμανοί έρχονται εδώ την Πρωτομαγιά του 1941.
Οι Εγγλέζοι ίσα-ίσα έχουν προλάβει να φύγουν.
Στην παραλία στις Μαρίκες και στην παραλία της Ραφήνας οι Εγγλέζοι έχουν εγκαταλείψει άφθονα εφόδια, πολεμικό υλικό, είδη διατροφής και ένδυσης.
Αρκετά από αυτά θα προλάβουν να τα πάρουν οι Ραφηνιώτες πριν από τους Γερμανούς.
Ένας αριθμός Εγγλέζων στρατιωτών θα παραμείνει μερικές μέρες ακόμα κρυμμένος στα δάση της περιοχής. Η διαφυγή τους θα πραγματοποιηθεί κάτω από τη μύτη των Γερμανών και των συμμάχων τους,
Οι Γερμανοί και οι Ιταλοί θα κτίσουν πολυβολεία στις Μαρίκες, στον Κάβο της Ραφήνας(θέση Πανόραμα), στη θέση που σήμερα βρίσκεται το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας, κάτω από τον Άγιο Νικόλαο που κτίστηκε το 1947.
Τα ιταλικά πολυβολεία στην παραλία Μαρίκες της Ραφήνας.
Κυρίαρχο ρόλο στα αμυντικά σχέδια των γερμανών και των συμμάχων τους διαδραμάτιζε το Οχυρό της Ραφήνας που κτίστηκε από Ραφηνιώτες στο λόφο πάνω από το εκκλησάκι της Φανερωμένης, της Παναγίτσας όπως λένε οι ντόπιοι.
Τα πολυβολεία και οι αμυντικές θέσεις στις Μαρίκες, στον Άγιο Νικόλαο και το Πανόραμα συνδέονταν μεταξύ τους με υπόγεια τούνελ.
Ας επιστρέψουμε, όμως, στις Μαρίκες.
Οι Ιταλοί το καλοκαίρι του 1941 επιτάσσουν το σπίτι της Μαρίκας και της Κατίνας Χίλμπερτ, ναρκοθετούν την παραλία Μαρίκες και κτίζουν πολυβολεία στις δύο άκρες της μεγάλης παραλίας, κάτω από το λόφο του Ασκηταριού και δίπλα στο σπίτι των δύο αδελφών.
Ο διάδρομος που συνδέει τα δύο πολυβολεία στην αριστερή πλευρά της παραλίας Μαρίκες της Ραφήνας..
Ένας μεγάλος προβολέας φωτίζει όλη τη νύχτα τη θάλασσα κάτω από το Ασκηταριό.
Ένα υπόγειο τούνελ συνδέει όλα τα παραπάνω με το Οχυρό της Ραφήνας.
Τον Οκτώβριο του 1944, οι Γερμανοί εγκαταλείπουν τη Ραφήνα και τα έργα τους παραδίδονται σιγά-σιγά στη λήθη του χρόνου.
Τα κανόνια στο Οχυρό πουλιούνται για παλιοσίδερα, οι λυόμενες κατασκευές διαλύονται, τα τούνελ σιγά σιγά λησμονιούνται και τα πολυβολεία συνεχίζουν να θυμίζουν μια εποχή που όλοι θέλουν να ξεχάσουν.
Τα πολυβολεία αφημένα στη λήθη του χρόνου.
Μέσα στα πολυβολεία, μόνο τα παιδιά συνεχίζουν να παίζουν στα ψεύτικα πόλεμο, αυτόν που όσοι τον έζησαν στην πραγματικότητα δεν θέλουν να θυμούνται ούτε στο χειρότερο εφιάλτη τους.
Σιγά-σιγά τα πολυβολεία παραδίδονται στον παναδαμάτορα χρόνο.
Κάθε χρόνο στις 16 και τις 17 Ιουλίου στο πάλαι ποτέ πολυβολείο κάτω από τον Άγιο Νικόλαο γιορτάζει το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας.
‘Ενα πολυβολείο που μετατράπηκε σε ναϋδριο ως ανάμνηση της σωτηρίας των 20 Ραφηνιωτών που στις 17 Ιουλίου 1944 συνελήφθησαν από τους Γερμανούς.
Από τους 21 που συνολικά έπιασαν οι Γερμανοί, μόνο ένας, ο κ. Αλεξανδρίδης, σκοτώθηκε από τους κατακτητές όταν “τόλμησε” να διαμαρτυρηθεί για τις συνθήκες κράτησής τους. και, μάλιστα, μιλώντας στη γλώσσα των κατακτητών. .
Τα πολυβολεία στο Πανόραμα δεν γλύτωσαν από την ανελέτητη φθορά του χρόνου.
Και μόνο αυτά στις Μαρίκες στέκονται ακόμα στη θέση τους αντιστεκόμενα στη λήθη που θα πρέπει να βολεύει όσους θέλουν όλα αυτά να ξεχαστούν.
Η χρονολογία στο τσιμέντο του πολυβολείου αναφέρει “1943”. Πόσο μακριά φαντάζει αυτό σε πολλούς. Και πόσο κοντά σε κάποιους άλλους.
Ο Νικόλας Χιλμπερτίδης μας οδήγησε στα πολυβολεία στις Μαρίκες επισημαίνοντάς μας το αυτονόητο:
“Είναι τα τελευταία που δεν τα κατέστρεψαν οι ανεγκέφαλοι των Αρχών! Σώστε τα για την Ιστορία του τόπου μας!!”
Η ιστορία παραμένει πάντα ζωντανή στις Μαρίκες.
Ένα μικρό σκυλάκι στέκεται πάνω από το άνοιγμα του πολυβολείου στις Μαρίκες.
Ο Δημήτρης Μακρής, ερευνητής της τοπικής ιστορίας, έχει αναφέρει ότι “οι ράγες πάνω στις οποίες μεταφέρονταν τα γεμάτα λιγνίτη βαγόνια, από τα λιγνιτορυχεία της Διασταύρωσης μέχρι το λιμάνι της Ραφήνας, χρησιμοποιήθηκαν από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς στην κατασκευή των οχυρωματικών έργων της Κατοχής”.
Πιθανόν, τα σίδερα που βλέπουμε στα πολυβολεία στις Μαρίκες να προέρχονται από τις ράγες των Ντεκωβίλ με τον λιγνίτη.
Τα σίδερα που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή των πολυβολείων στις Μαρίκες. Πιθανόν να προέρχονται από τα Νεκωβίλ που μετέφεραν το λιγνίτη από τα λιγνιτορυχεία της Διασταύρωσης μέχρι το λιμάνι της Ραφήνας.
Αντώνης Λαζαρής
