Τέσσερα σημαντικά οδικά έργα εκτιμώμενου κόστους άνω των 2 δισ. ευρώ προωθούνται αυτήν την περίοδο για την επίλυση του συνεχώς επιδεινούμενου κυκλοφοριακού φόρτου στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Πρόκειται για αναγκαίες παρεμβάσεις, που εκτιμάται ότι θα συμβάλλουν στη βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης, ιδίως σε πολύ επιβαρυμένους άξονες, όπως εκείνος του Κηφισού, όπως επίσης και στην αποφόρτιση που θα προκύψει τα επόμενα χρόνια, λόγω της σταδιακής ολοκλήρωσης της πρώτης φάσης της ανάπλασης στο Ελληνικό.
Με δεδομένη την έλλειψη χρηματοδότησης και των προτεραιοτήτων που έχει το Υπ. Υποδομών, έχει προκριθεί η λύση των Πρότυπων Προτάσεων, μετά από σχεδόν δύο χρόνια απραξίας. Πρόκειται για έργα που έχουν προταθεί από τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους ιδιώτες κατασκευαστές και τα οποία θα χρηματοδοτηθούν από τους ίδιους και θα υλοποιηθούν με τη μορφή των συμβάσεων παραχώρησης, ελαχιστοποιώντας έτσι τις απαιτήσεις κεφαλαίων από το δημόσιο. Τα τρία από τα τέσσερα έργα προτείνεται να κατασκευαστούν με αυτήν την μέθοδο, ενώ το τέταρτο θα είναι αμιγώς δημόσιο έργο.
Άλλωστε, θα πρέπει να επισημανθεί και μια κρίσιμη παράμετρος, ότι δηλαδή πλέον η Ε.Ε. δεν εγκρίνει χρηματοδοτήσεις για οδικά έργα στην Αττική, καθώς η στόχευση των ευρωπαϊκών κονδυλίων είναι η επίτευξη ισορροπημένης ανάπτυξης και στις ασθενέστερες οικονομικά περιφέρειες της χώρας. Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος για τον οποίο έχει “κολλήσει” το έργο της παράκαμψης της Λ. Κύμης (πέραν ασφαλώς της προσφυγής που έγινε στο ΣτΕ), καθώς υπήρξε δυσχέρεια στην ένταξή του στο ΕΣΠΑ της περιόδου 2021-2027. Ανάδοχος του έργου των 350 εκατ. ευρώ είναι η κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ-ΑΚΤΩΡ-ΙΝΤΡΑΚΑΤ.
Από την άλλη πλευρά, τέτοια εμπόδια δεν υπάρχουν όσον αφορά την υλοποίηση των πρότυπων προτάσεων, αρκεί φυσικά να υπάρξει η σχετική πολιτική βούληση. Η κοινοπραξία των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (36%) -Άκτωρ Παραχωρήσεις (32%) -Άβαξ (32%) έχει καταθέσει μια σημαντική πρόταση, για ένα πακέτο έργων εκτιμώμενου κόστους 1,5 δις ευρώ. Πρόκειται για τις επεκτάσεις της Αττικής Οδού προς Λαύριο, Ραφήνα και από περιφερειακή Υμηττού προς λεωφόρο Βουλιαγμένης (σήραγγα Ηλιούπολης). Το συγκεκριμένο πακέτο έργων εκτιμάται ότι θα απαιτήσει κεφάλαια 1,5 δις ευρώ, δίνοντας σημαντική “ανάσα” στην πρόσβαση προς τα νότια προάστια, ενισχύοντας παράλληλα την επέκταση του αστικού ιστού προς τα λιμάνια του Λαυρίου και της Ραφήνας, που αναμένεται να αναπτυχθούν σημαντικά (ιδίως του Λαυρίου) τα επόμενα χρόνια.
Μια ακόμα Πρότυπη Πρόταση, που έχει υποβληθεί μόνο από την ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, αφορά στην κατασκευή ενός νέου οδικού άξονα, που θα συνδέσει την Ελευσίνα με τα Οινόφυτα, με εκτιμώμενο κόστος 500 εκατ. ευρώ. Το έργο αυτό αποσκοπεί στην ελάφρυνση του κυκλοφοριακού φόρτου στον άξονα της Λ. Κηφισού, που κρίνεται ότι έχει πλέον ξεπεράσει τα όριά του, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται καθημερινά μποτιλιαρίσματα για μεγάλο διάστημα της ημέρας. Στόχος είναι η δημιουργία ενός νέου αυτοκινητόδρομου, που θα συνδέει την Ελευσίνα με τα Οινόφυτα, συνδέοντας το δυτικό τμήμα της Αττικής Οδού και των νότιων οδικών αξόνων της Ελλάδας, με την περιοχή βόρεια των Οινοφύτων, παρακάμπτοντας το οδικό δίκτυο της Αττικής”. Σύμφωνα με τον κ. Σουρέτη, ο άξονας αυτός θα ξεκινά από την περιοχή του Αγ. Λουκά στο Θριάσιο Πεδίο και θα καταλήγει στον ΠΑΘΕ, στην περιοχή των Οινοφύτων, έχοντας μήκος 40 χιλιομέτρων. Ο σχεδιασμός προβλέπει δύο λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση, με ανισόπεδους κόμβους και μια σειρά παράπλευρων και κάθετων δρόμων για αποκατάσταση της συνέχειας και της δομής του υφιστάμενου τοπικού οδικού δικτύου.
Τι είναι ο θεσμός των Πρότυπων Προτάσεων;
Οι Πρότυπες Προτάσεις αφορούν σε έργα, που αναλαμβάνει να προτείνει και να ωριμάσει ο ιδιωτικός τομέας. Για τον σκοπό αυτό, θεωρούνται μια πρόσφορη λύση για περιπτώσεις έργων, που είτε δεν μπορούν να εξασφαλίσουν ευρωπαϊκά κονδύλια (π.χ. οδικά έργα στην Αττική). Με βάση την διαδικασία, ο ιδιώτης υποβάλλει την Πρότυπη Πρόταση στην σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα. Αυτή αφορά σε έναν φάκελο, όπου περιγράφεται το αντικείμενο της σύμβασης, τεκμηριώνεται αναλυτικά η αξία της προτεινόμενης επένδυσης, ενώ περιλαμβάνεται και μελέτη κόστους-οφέλους. Επίσης, για την υποβολή της πρότυπης πρότασης απαιτείται η καταβολή παραβόλου, υπέρ του Δημοσίου, ύψους ίσου με ποσοστό 1‰ επί της προϋπολογιζόμενης αξίας του έργου. Στη συνέχεια, η πρόταση αξιολογείται από την Επιτροπή Αξιολόγησης κι εφόσον εισηγηθεί την έγκρισή της, ο αρμόδιος Υπουργός καλείται να την εισάγει προς τελική κρίση στην Κυβερνητική Επιτροπή Συμβάσεων Στρατηγικης Σημασίας. Εφόσον εγκριθεί το έργο, ξεκινά η διαγωνιστική διαδικασία, όπου μπορούν να συμμετέχουν κι άλλες εταιρείες.
Μέχρι σήμερα, το Υπουργείο Υποδομών δεν είχε δείξει διάθεση να προχωρήσει στην αξιολόγηση των σχετικών προτάσεων που έχουν υποβληθεί.
Ωστόσο, όπως φαίνεται η στάση αυτή αλλάζει, αρχής γενομένης από την επικείμενη εισαγωγή βελτιώσεων στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, όπως αυτές προαναγγέλθηκαν πριν από μερικές εβδομάδες από τον υφυπουργό Υποδομών, κ. Νίκο Ταχιάο. Η πολιτική ηγεσία δεν θα συμμετέχει στην επιτροπή αξιολόγησης των προτάσεων, ενώ αυτές θα περιοριστούν αποκλειστικά σε συμβάσεις παραχώρησης ή ΣΔΙΤ. Βασικά κριτήρια για την αξιολόγηση των προτάσεων του ιδιωτικού τομέα, είναι να αφορούν σε λύσεις που θα μπορούν να ωριμάσουν και να υλοποιηθούν γρήγορα, ενώ η χρηματοδοτική συμβολή του δημοσίου δεν μπορεί να υπερβεί τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο για την εθνική οικονομία.
Του Νίκου Ρουσάνογλου
