Στις 23 Ιουλίου του 2018 η Μαρίνα Καρύδα μαζί με τις δύο κόρες της και την Λαρισαία μητέρα της βρίσκονταν στο εξοχικό τους στο Μάτι όταν ξέσπασε η φωτιά που στοίχισε τη ζωή σε 104 ανθρώπους. Η αρχή έγινε το πρωί εκείνης της ημέρας όταν ένας ηλικιωμένος αποφασίζει να κάψει ξερά κλαδιά στον κήπο του σπιτιού του στο Νταού Πεντέλης.
Δεν σβήνει τα υπολείμματα και έτσι λιγο πριν τις το απόγευμα, η φωτιά αναζωπυρώνεται και κατευθύνεται αρχικά προς τους οικισμούς της Καλλιτεχνούπολης, του Νέου Βουτζά και του Προβάλινθού. Εξαιτίας των δυτικών ανέμων η φωτιά περνάει τη λεωφόρο Μαραθώνος και κατευθύνεται προς τη θάλασσά. Η εξάπλωση ήταν τόσο γρήγορη που πολλοί εκ των κατοίκων και παραθεριστών αλλά και όσοι έμπαιναν στον οικισμό με εντολή της αστυνομίας δεν πρόλαβαν να αντιδράσουν και είτε εγκλωβίστηκαν και κάηκαν στα σπίτια τους, είτε παγιδεύτηκαν στα οχήματα τους λόγω του μποτιλιαρίσματος που προκλήθηκε.
Τις ιστορίες αυτών των ανθρώπων, όπως και την δική της, καταγράφει στο βιβλίο της “Μάτι – 23 Ιουλίου 2018” που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος η Μαρίνα Καρύδα με την οποία μίλησε η larissanet, λίγες μέρες πριν την “μαύρη” επέτειο και ενώ είναι σε εξέλιξη η δίκη στο Εφετείο για τους 21 κατηγορούμενους.
Η Μαρίνα Καρύδα
Την επίμαχη μέρα στο εξοχικό στο Μάτι βρίσκεται η ίδια μαζί με την μητέρα της και δύο από τα τρία της παιδιά. Είναι νωρίς το απόγευμα και ξεκουράζονται χωρίς να γνωρίζουν ότι 2.5 χιλιόμετρα μακριά οι φλόγες καίνε ήδη τους πρώτους οικισμούς και μέσα σε λίγα λεπτά θα φτάσουν και στον δικό τους. Όταν συνειδητοποιεί πλέον τον κίνδυνο, λίγο πριν τις 6 και μισή και χωρίς να έχουν ενημέρωση από πουθενά αποφασίζει να πάρει την οικογένεια της και να φύγουν. Στο ένα όχημα επιβιβάζεται η μητέρα και η μία κόρη της. Τις στέλνει στο λιμάνι στο κέντρο στο Μάτι πιστεύοντας πως εκεί είναι ένα ασφαλές σημείο. Λίγο αργότερα ακολουθεί και η ίδια μαζί με την άλλη της κόρη όμως στην πορεία διαπιστώνει ότι η φωτιά έχει περάσει σε διάφορα σημεία του οικισμού και καταλαβαίνει πως μόλις έστειλε μητέρα και κόρη στον κίνδυνο.
Η φωτιά στο Μάτι όπως την κατέγραψε η Μ. Καρύδα από το αυτοκίνητο της
“Με παίρνει η κόρη μου τηλέφωνο και μου λέει γιατί με έστειλες εδώ; Είμαστε περικυκλωμένες από τη φωτιά” μας διηγείται για τα γεγονότα εκείνης της ημέρας η κα Καρύδα η οποία με ανακούφιση θα δει λίγο αργότερα το όχημα της κόρης της η οποία κατάφερε να κάνει τελικά αναστροφή πριν παγιδευτεί. Εκτός άμεσου κινδύνου πλέον αποφασίζουν να κατευθυνθούν προς τη Νέα Μάκρη.
Οι κόρες της Μαρίνας Καρύδα στον τοπο της τραγωδίας την επόμενη μερα
Τη δική της ιστορία όπως και δεκάδων άλλων περιγράφει με χρονολογική σειρά στο βιβλίο. “Καταρχάς μέσα από αυτές τις ιστορίες και τις περιγραφές των ανθρώπων προσπάθησα να σας μεταφέρω και να ζήσετε μαζί μας εκείνο το απόγευμα, γι’ αυτό είναι γραμμένο ώρα ώρα. Μας ακολουθείτε διαβάζοντας το. Ζείτε την αγωνία μας και ζείτε το πόσο μόνοι ήμασταν, το πόσο αβοήθητοι ήμασταν”.
Για τους λόγους που αποφάσισε να γράψει το βιβλίο μας αναφέρει:
“Παρακολουθώντας τη δίκη στον πρώτο βαθμό, έβλεπα ότι οι συγγενείς βγαίναν έξω και έλεγαν κάποια πράγματα τα οποία οι δημοσιογράφοι δεν τα αναδείκνυαν. Δηλαδή οι δημοσιογράφοι αναδείκνυαν μόνο το μέρος του πόνου. Πως κάηκαν οι άνθρωποι τους αλλά δεν αναδείκνυαν τη φωνή τους που έλεγε ότι ήμασταν μόνοι μας. Ότι θέλουμε δικαίωση. Αυτό δεν ακουγόταν.
Ο δεύτερος λόγος είχε να κάνει με το ότι όλα αυτά τα χρόνια υπήρξε και εξακολουθεί να υπάρχει μια παραπληροφόρηση που ξεκίνησε από μια προπαγάνδα για το Μάτι που έχει να κάνει με την ρυμοτομία του οικισμού. Τη ρυμοτομία στο Μάτι πολλοί λίγοι τόποι την έχουν στην Ελλάδα. Είναι σα να κόβεις ένα τετράγωνο ταψί με μπακλαβά σε κάθετα και οριζόντια κομμάτια. Όλοι οι δρόμοι οδηγούν προς τη θάλασσα και είναι κάθετοι και οριζόντιοι’’.
Μάτι, η επόμενη μέρα
Η συγγραφέας τονίζει πως το βιβλίο γράφτηκε για να αποτελέσει ένα ντοκουμέντο για τις επόμενες γενιές, να μην ξεχαστούν τα όσα έγιναν εκεί αλλά και για να “φανεί η αλήθεια” όπως χαρακτηριστικά μας αναφέρει.
Δεν περιμένουμε δικαίωση
Τη στιγμή που μιλάμε με την κα Καρύδα, στο Τριμελές Εφετείο Πλημμελημάτων Αθηνών είναι σε εξέλιξη η δίκη των 21 κατηγορούμενων για το Μάτι. Η πρωτοβάθμια απόφαση ήταν καταδικαστική για 6 εκ των 21 κατηγορουμένων για πλημμεληματικού τύπου κατηγορίες όμως ασκήθηκε έφεση από την Εισαγγελία Εφετών της Αθήνας με αποτέλεσμα η υπόθεση να εξεταστεί ξανά.
Ρωτάμε την κα Καρύδα αν περιμένουν κάτι από αυτό το δικαστήριο:
“Η δίκη σε δεύτερο βαθμό καταρχάς ως προς τις καταθέσεις δεν θα έχει τεράστια διαφορά από τον πρώτο. Οι μάρτυρες θα καταθέσουν τα ίδια, οι κατηγορούμενοι θα καταθέσουν τα ίδια. Το ανάγνωσμα όσων κατατεθούν ελπίζουμε να είναι διαφορετικό γιατί η αίσθηση που δημιουργήθηκε στους συγγενείς είναι ότι η έδρα στην πρώτη δίκη ήταν σα να μην άκουσε τίποτα από όσα κατατέθηκαν. Παρόλα αυτά δεν περιμένουμε τίποτα διαφορετικό ως προς τις αποφάσεις. Δεν μπορεί να είναι διαφορετικές οι ποινές τη στιγμή που δεν αλλάζει το κατηγορητήριο. Από τη στιγμή που δικάζουμε όλο αυτό το έγκλημα σαν πλημμέλημα, δεν μπορείς να περιμένεις κάτι καλύτερο”.
Θυμίζουμε πως στο στάδιο της ανάκρισης είχε καταγραφεί η διαφωνία μεταξύ του ανακριτή και του εισαγγελέα σχετικά με την αναβάθμιση των πλημμεληματικών πράξεων σε κακουργήματα.
Στο βιβλίο της Μαρίνας Καρύδα εκτός από τις μαρτυρίες των ανθρώπων καταγράφεται και το δικαστικό σκέλος της υπόθεσης όπως η διαφωνία εισαγγελέα και ανακριτή αλλά και οι καταθέσεις κομβικών μαρτύρων όπως του πραγματογνώμονα της Πυροσβεστικής Δημήτρη Λιότσιου ο οποίος κατέθεσε για τις απειλές που δέχθηκε, και τις οποίες ηχογράφησε, από τον τότε υπαρχηγό της Πυροσβεστικής και έναν εκ των κατηγορουμένων Βασίλη Ματθαιόπουλο προκειμένου να στρέψει τις αιτίες στην άναρχη δόμηση και στον αέρα.
“Για μας για τους κατοίκους της περιοχής είναι ένας σύγχρονος ήρωας και είναι η επιτομή του ηθικού ανθρώπου επειδή πολύ λίγοι άνθρωποι δεν θα υπέκυπταν στις απειλές που δέχθηκε” τονίζει η κα Καρύδα η οποία στο βιβλίο επισημαίνει επίσης τις ευθύνες της Αστυνομίας και του Λιμενικού καθώς κόσμος οδηγήθηκε με εντολές της αστυνομίας μέσα στο Μάτι ενώ άνθρωποι περίμεναν για ώρες αβοήθητοι μέσα στη θάλασσα προσπαθώντας να αποφύγουν τις φλόγες με το Λιμενικό να μην συνδράμει άμεσα στη διάσωση τους.
“Χωρίς αναβάθμιση του κατηγορητηρίου και χωρίς να υπάρχουν όλοι οι κατηγορούμενοι μέσα σ αυτό δεν υπάρχει δικαίωση” τονίζει η κα Καρύδα.
Σε κάποιο σημείο της συνέντευξης η συγγραφέας μας αναφέρει για το “συλλογικό τραύμα” που άφησε η υπόθεση στην τοπική κοινωνία. “Δεν είναι απλά ότι είχαμε 104 θύματα. Σκέψου ότι σ’ αυτά τα θύματα οι συγγενείς τους ως επι το πλείστον ήταν παρόντες στον θάνατο. Δηλαδή εδώ δεν είναι ότι βυθίστηκε ένα πλοίο, έπεσε ένα αεροπλάνο και αφορά τα θύματα μόνο. Εδώ οι άνθρωποι καίγονταν ή πνίγονταν μπροστά στα μάτια των δικών τους. Δηλαδή η μάνα που άφησε το παιδί της να επιπλέει στη θάλασσα και το βρήκε μια εβδομάδα μετά πως μπορεί να ζήσει με αυτή την εικόνα; Ακόμα και τα πτώματα τα απανθρακωμένα τα βρήκαν οι ίδιοι οι συγγενείς τους που ήρθαν μέσα στη νύχτα να ψάξουν τους ανθρώπους τους. Στο Μάτι ήταν και αυτόπτες μάρτυρες του θανάτου και αυτόπτες μάρτυρες της αναγνώρισης”.
Η οργάνωση για τους εγκαυματίες
Την περίοδο 2018-2020 η κα Καρύδα υποστήριξε εθελοντικά τους εγκαυματίες από τη φωτιά στο Μάτι. Από το 2021 είναι συνιδρύτρια της SALVIA BURN ASSOCIATION μιας οργάνωσης για το έγκαυμα και τους εγκαυματίες στην Ελλάδα.
Για την αντιμετώπιση των εγκαυματιών τις πρώτες ώρες και τον ρόλο της οργάνωσης η κα Καρύδα τονίζει:
“Τα νοσοκομεία τότε ήταν ανέτοιμα στο να δεχτούν αυτή τη μαζική καταστροφή και δεν υπήρξε καμία μέριμνα του κράτους προς τους τραυματίες μετά. Οι άνθρωποι αυτοί παρέμεναν στα νοσοκομεία έρμαιοι. Οι συγγενείς δεν είχαν σπίτι να μείνουν. Είχαν νεκρούς να θάψουν, είχαν ανθρώπους στα νοσοκομεία και κανείς δεν ασχολήθηκε μαζί τους. Όταν δύο μήνες μετά οι κάτοικοι αρχίσαμε να συνερχόμαστε από το σοκ αναζητήσαμε τους ανθρώπους στα νοσοκομεία και προσπαθήσαμε να δούμε τις ανάγκες τους. Ο ΕΟΠΥΥ δεν κάλυπτε τις ανάγκες ενός εγκαυματία. Αυτό ξεκίνησε να γίνεται από το 2020 και μετά από δικές μας παρεμβάσεις προς τα υπουργεία με το μητρώο εγκαυματιών. Στην πορεία η οργάνωση που κάναμε έγινε ένα είδος παρακαταθήκης από το Μάτι προς την υπόλοιπη κοινωνία γιατί πλέον πάρα πολλοί εγκαυματίες, ακόμα και εγκαυματιες από τα Τέμπη βρέθηκαν ωφελημένοι από τις ενέργειες που έχει κάνει η SALVIA με τις παρεμβάσεις της προς την κυβέρνηση. Γιατί πλέον και ο ΕΟΠΥΥ καλύπτει τους εγκαυματίες αλλά υπάρχει αυτή τη στιγμή και ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης του υπουργείου Υγείας με μια επιτροπή για την αντιμετώπιση των εγκαυματιων, για την αναβάθμιση των κλινικών την εκπαίδευση των γιατρών. Γίνονται παρεμβάσεις γύρω από το έγκαυμα οι οποίες είναι παρακαταθήκη από το Μάτι”.
Η αίσθηση της εγκατάλειψης
Λίγο πριν ολοκληρώσουμε την συνέντευξη, η κα Καρύδα μας αναφέρει για την αίσθηση της εγκατάλειψης που αποκόμισαν όσοι βρίσκονταν εκείνη την ημέρα στο Μάτι αλλά και το παράπονο για την κοινωνία που δεν αντιμετώπισε ποτέ την τραγωδία στη αληθινή της διάσταση.
“Η αίσθηση που έχουμε εμείς είναι η εγκατάλειψη. Η αίσθηση που έχει αφήσει στον τόπο μας αυτή η ιστορία είναι η εγκατάλειψη κατά τη διάρκεια του συμβάντος αλλά και στα τα επόμενα έξι χρόνια. Αλλά η εγκατάλειψη αυτή αφορά τους πάντες. Αφορά και το Κράτος και την κοινωνία η οποία δεν είδε ποτέ Το Μάτι με την πραγματική του διάσταση. Δηλαδή το ότι δεν έχει αναγνωριστεί η αλήθεια για τι συνέβη στο Μάτι είναι ένα μεγάλο συλλογικό τραύμα. Το ότι οι συγγενείς των θυμάτων ακόμα και σήμερα στο δημόσιο λόγο θα ακούσουν τη φράση «ναι αλλά άλλαξε κάτι εκεί; έφτιαξε ο δρόμος;» Μια μορφή δικαίωσης είναι και η κοινωνία επιτέλους να μιλάει με την αλήθεια για το τι συνέβη στο Ματι. Η κοινωνία πρέπει επιτέλους να δει την αλήθεια κατάματα. Ότι στο Μάτι υπήρξε μια αισχρή πολιτική διαχείριση και κατά τη διάρκεια και μετά. Είναι τρομερό το να γυρνάει η κυβέρνηση την ευθύνη στα θύματα”.
