Με αφορμή τις νέες ρυθμίσεις της κυβέρνησης, τα μέτρα δηλαδή που ετοιμάζει μετά τα αυξανόμενα κρούσματα σκληρής βίας και παραβατικότητας μεταξύ των ανηλίκων, μίλησε στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8 και στην εκπομπή «To GPS της Επικαιρότητας» με τον Θάνο Σιαφάκα, ο Γιάννης Μπούγας, Υφυπουργός Δικαιοσύνης.
Μιλώντας στην ΕΡΤ και στον Θάνο Σιαφάκα, υπογράμμισε αρχικά «Πράγματι, είναι ένα κύμα βίας που σαρώνει σχολεία και γειτονιές και μάλιστα δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Είναι ένα φαινόμενο το οποίο παρατηρείται δυστυχώς σε πολλές χώρες της ηπείρου μας. Πρέπει να πω εξαρχής ότι τα αναμορφωτικά, οι κυρώσεις οι ποινικές σε βάρος των ενηλίκων είναι το τελευταίο, το έσχατο μέτρο το οποίο μπορεί και πρέπει να χρησιμοποιεί μια κοινωνία. Και μάλιστα θα έλεγα, όταν η κοινωνία βλέπει τον υπουργό Δικαιοσύνης ως κάποιον που θα δώσει λύση σε ένα μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα, σημαίνει ότι υπάρχουν πολλά στάδια στα οποία δεν έχει γίνει η δουλειά που πρέπει να γίνει. Αναφέρομαι και στην οικογένεια, αναφέρομαι και στο σχολείο και βεβαίως ευρύτερα στην κοινωνία. Πρέπει λοιπόν, να παρέμβουμε σε διάφορα στάδια πριν φτάσουμε στην κορύφωση μιας συμπεριφοράς η οποία δημιουργεί μια τεράστια παθογένεια στην κοινωνία. Και δεν υπάρχει και επιστροφή. Και τι εισηγήθηκε χθες ο υπουργός στο Υπουργικό συμβούλιο; Την αναμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου που αφορά τις κυρώσεις κατά ανηλίκων που εγκληματούν».
«Τρεις οι βασικοί τομείς που μπορεί από άποψη νομοθετική να παρεμβαίνει η Πολιτεία»
Και εν συνεχεία πρόσθεσε «Αν το δούμε συνολικά έχουμε τρεις δυνατότητες που μπορεί να παρέμβει η πολιτεία και αφορά το ποινικό δίκαιο με την επιβολή ποινικών κυρώσεων και κατά των γονέων και κατά των ανηλίκων, αφορά το αστικό δίκαιο, είναι το δίκαιο της αποκατάστασης σε περίπτωση που προκληθεί ζημία από ανήλικο να υπάρχει ένας αποκαταστατικός μηχανισμός που θα αποζημιώνει είτε τον ιδιώτη, είτε βεβαίως το δημόσιο ή το νομικό πρόσωπο το οποίο θα έχει υποστεί τη ζημία. Υπάρχει-και σε αυτό θέλω να δώσω μεγάλη έμφαση-και το πειθαρχικό δίκαιο, το οποίο αφορά στο Υπουργείο Παιδείας και προβλέπει πειθαρχικές κυρώσεις σε βάρος ανηλίκων, οι οποίοι παραβιάζουν τους σχολικούς κανονισμούς. Διότι, έχουμε πολλές τέτοιες περιπτώσεις που εγκληματική συμπεριφορά παρατηρείται εντός της σχολικής μονάδας και εκεί αναδεικνύονται και άλλες παθογένειες, που βέβαια ίσως χρειάζεται να συζητήσετε με άλλους ειδικότερους εμού. Άρα, λοιπόν, έχουμε αυτούς τους τρεις βασικούς τομείς που μπορεί από άποψη νομοθετική να παρεμβαίνει η Πολιτεία».
Τι προβλέπεται για τους γονείς
Όπως και επισήμανε ο κ. Μπούγας στο δημοσιογράφο «Αυτό το οποίο προβλέπεται για τους γονείς σε περίπτωση που παραμελήσουν την εποπτεία του ανήλικου παιδιού τους, είναι μία ποινή φυλάκισης που με τα σημερινά δεδομένα, εάν πρόκειται για οποιονδήποτε έχει την επιμέλεια και δεν είναι γονέας, προβλέπεται ποινή φυλάκισης έως ένα έτος. Αν είναι γονέας αυτός που παραμελεί την εποπτεία του ανηλίκου, τότε η ποινή μπορεί να φτάσει μέχρι τα 2 έτη. Το πλαίσιο αυτό αυστηροποιείται και γίνεται τουλάχιστον 1 έτος για τους υπόλοιπους και τουλάχιστον δύο έτη για τους γονείς (μπορεί και πέντε) και μπορεί να φτάσει μέχρι το όριο ακριβώς του πλημμελήματος. Και επιπλέον, δεν είναι μόνο η ποινή φυλάκισης. Είναι και το γεγονός ότι το δικαστήριο του επιβάλλει σωρευτικά χρηματική ποινή, η οποία ξεκινά από 10.000 ευρώ σε περίπτωση που ο ανήλικος έχει τελέσει άδικη πράξη που αν την τελούσε ενήλικας θα χαρακτηριζόταν κακούργημα. Άρα, εκεί υπάρχει πλέον και η χρηματική ποινή που επιβάλλεται σωρευτικά με την ποινή φυλάκισης». Όσο το πως μπορεί να αποδείξει κανείς ακόμα και στο δικαστήριο ότι ο γονέας δεν ενδιαφέρεται για το παιδί του είπε «Αυτή είναι μια πολλή καλή ερώτηση την οποία καλούνται να απαντήσουν οι δικαστές. Και θα σας πω πολύ απλά, ότι ανήλικος θεωρείται κατά το δίκαιο όποιος δεν έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του. Σκεφτείτε όμως, μια περίπτωση ενός 17χρονου ο οποίος εργάζεται σεζόν σε μια περιοχή το καλοκαίρι, ο πατέρας του είναι οικοδόμος στη Βόρεια Ελλάδα, σωστά; Και αυτός μπορεί αν διαπράξει στο παιδί του ένα αδίκημα, να κληθεί ενώπιον του δικαστηρίου για παραμέληση εποπτείας ανηλίκου του 17χρονου, ο οποίος έχει φύγει από το σπίτι (…). Αυτό λοιπόν απαντάται εξατομικευμένα και κατά περίπτωση. Το δικαστήριο, ξέρετε, δεν έχει διακριτική ευχέρεια. Το δικαστήριο με βάση τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης εφαρμόζει το νόμο. Αν λοιπόν ο δικαστής διαγνώσει υπαίτια παράλειψη εποπτείας, δόλο ή ενδεχόμενο δόλο ή αμέλεια από τους εντολείς του, αλλά αυτό όμως να προκύπτει με βάση τα στοιχεία της δικογραφίας, τότε μπορεί να υπάρξουν ποινές σε βάρος των γονέων (…). Τον τελευταίο λόγο για την επιβολή των ποινικών νόμων τον έχει η Δικαιοσύνη».
Τι προβλέπεται για τους ανηλίκους – Σε επίπεδο ποινών και μορφωτικών μέτρων για τις ηλικίες από τα 12 έως τα 18 έτη
Αναφερόμενος στους ανήλικους ο κ. Γιάννης Μπούγας είπε «Καταρχάς, μέχρι την ηλικία των 12 ετών ο ανήλικος δεν έχει ποινική ευθύνη, άρα, η οποιαδήποτε ποινική συμπεριφορά του είναι χωρίς σημασία για το ποινικό μας δίκαιο, διότι δεν επιβάλλεται κανενός είδους κύρωση. Από 12 έως 15 μπορούν να επιβληθούν μορφωτικά μέτρα και θεραπευτικά μέτρα σε περίπτωση που διαγνωστεί κάποια ψυχική νόσος. Άρα, λοιπόν, από 12 έως 15 το εργαλείο το θεσμικό για το δικαστήριο είναι τα αναμορφωτικά μέτρα. Τα νομοθετικά μέτρα αναφέρονται ενδεικτικά στον Ποινικό μας Κώδικα. Και μάλιστα πρόσφατα με την τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα έχουμε προσθέσει και άλλα μορφωτικά μέτρα, την συμμετοχή σε πολιτιστικά και σε αθλητικά σωματεία. Είναι δώδεκα οι κατηγορίες ενδεικτικά αναφερόμενες επαναλαμβάνω ανά μορφωτικών μέτρων και αυτές ακολουθούν θα έλεγα, την αρχή της επικουρικότητας. Δηλαδή έχουμε τα πιο ήπια μέτρα που μπορεί να ξεκινάνε από την επίπληξη και με βάση την αρχή της επικουρικότητας μπορεί να φθάσουμε και στην τοποθέτηση σε κατάλληλο ίδρυμα αγωγής. Είναι τα λεγόμενα παλαιότερα αναμορφωτήρια. Αυτό είναι το έσχατο μέτρο. Και μπορεί να γίνει σε περίπτωση που έχουμε πολύ σοβαρά εγκλήματα. Από 15 και μετά έχουμε τον ποινικό σωφρονισμό που αυτό είναι για πολύ σοβαρά κακουργήματα και για κακουργήματα που εργαλειοποιούνται οι ανήλικοι. Ένα από αυτά είναι η εμπορία ανθρώπων που διακινητές εργαλειοποιούν ανήλικους μεταξύ 15 και 18 ετών για να τελέσουν την άδικη πράξη. Εκεί προβλέπεται και ο ποινικός σωφρονισμός, δηλαδή ο εγκλεισμός σε σωφρονιστικό κατάστημα. Και όλες οι ποινές για ανήλικους, ακόμη και σε κακουργήματα είναι πλημμεληματικές ποινές. Επομένως, το όριο είναι μέχρι 5 έτη (…). Ξέρετε, η επιβολή ποινών στην ηλικία από 12 έως 18 δεν γίνεται για να επιτύχουμε τη γενική πρόληψη, δηλαδή οι υπόλοιποι ανήλικοι να φοβηθούν, αλλά να μπορέσουμε να συναντήσουμε τον συγκεκριμένο δράστη ανηλίκου, ο οποίος διέπραξε ένα σοβαρό ή λιγότερο σοβαρό έγκλημα. Επομένως, λαμβάνουμε υπόψιν τα πορίσματα και των κοινωνικών επιστημών και της εγκληματολογίας και με βάση αυτά, έχοντας ένα πλαίσιο το οποίο μπορεί να διευρύνεται ή να συστέλλεται ανάλογα με την ηλικία, το κοινωνικό φαινόμενο το οποίο παρατηρούμε και νομοθετούμε, κατά το παράδειγμα όλων των προηγμένων ευρωπαϊκών κρατών που ακολουθούν, επαναλαμβάνω, το πρότυπο και το πλαίσιο και της ΕΣΔΑ και του χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων».
Για το «Safe Youth» – «Άμεσα θα λειτουργήσει»
Τέλος, ο Υπουργός Δικαιοσύνης όσον αφορά την πλατφόρμα τόνισε «Νομίζω ότι άμεσα θα λειτουργήσει, γιατί είναι κάτι το οποίο εξήγγειλε χθες ο πρωθυπουργός και είναι στο πλαίσιο της γενικότερης αντιμετώπισης του φαινομένου της βίας των ανηλίκων. Και θα ήθελα, να προσέξουμε και το εξής: Ξέρετε, καμιά φορά ο ανήλικος δράστης είναι και ανήλικο θύμα. Επομένως, πρέπει να δούμε τις συνθήκες υπό τις οποίες τέλεσε το συγκεκριμένο πρόσωπο μια εγκληματική πράξη, όπως επίσης και την οικογένειά του, για να φτάσουμε στο συμπέρασμα αν πρέπει να τιμωρηθούν οι γονείς του και πώς πρέπει να τιμωρηθούν. Eίναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο η βία των ανηλίκων».
