Η εμμηνόπαυση είναι μια φυσική βιολογική διαδικασία που σηματοδοτεί το τέλος των αναπαραγωγικών ετών μιας γυναίκας, συνήθως μεταξύ 45 και 55. Καθώς οι γυναίκες πλησιάζουν ή βιώνουν την εμμηνόπαυση, οι συνήθεις ανησυχίες για την αλλαγή της ζωής τους περιλαμβάνουν εξάψεις, ιδρώτες και εναλλαγές της διάθεσης, ομίχλη του εγκεφάλου και κόπωση.
Ωστόσο, πολλές γυναίκες μπορεί να μην γνωρίζουν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της εμμηνόπαυσης στην καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία που συνθέτουν το καρδιαγγειακό σύστημα. Οι καρδιακές παθήσεις ευθύνονται για το 35% των θανάτων στις γυναίκες κάθε χρόνο-περισσότερο από όλους τους καρκίνους μαζί.
Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γυναίκες και οι γιατροί τους για αυτούς τους κινδύνους; Η Δρ. Treasure McGuire, αναπληρώτρια καθηγήτρια Φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο Bond και αναπληρώτρια κλινική καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Queensland στην Αυστραλία μιλά στο The Conversation και εξηγεί.
Οι ορμόνες προστατεύουν την καρδιά -έως ένα χρονικό σημείο
Ήδη από το 1976, η Framingham Heart Study ανέφερε περισσότερα από διπλάσια ποσοστά καρδιαγγειακών συμβαμάτων σε μετεμμηνοπαυσιακές από ό,τι οι προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες της ίδιας ηλικίας. Η πρώιμη εμμηνόπαυση (ηλικίας κάτω των 40 ετών) αυξάνει επίσης τον καρδιακό κίνδυνο.
Πριν από την εμμηνόπαυση, οι γυναίκες τείνουν να προστατεύονται από τις ορμόνες: τα οιστρογόνα, σε μικρότερο βαθμό την προγεστερόνη και τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης.
Αυτές οι ορμόνες του φύλου βοηθούν στη χαλάρωση και τη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων, στη μείωση της φλεγμονής και στη βελτίωση των επιπέδων λιπιδίων (χοληστερόλης). Από την ηλικία περίπου των 45 ετών, η μείωση αυτών των επιπέδων ορμονών μπορεί να συμβάλει σε δυσμενείς αλλαγές στα επίπεδα χοληστερόλης, στην αρτηριακή πίεση και στην αύξηση βάρους -παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις.
4 τρόποι με τους οποίους οι ορμονικές αλλαγές επηρεάζουν τον καρδιακό κίνδυνο
Δυσλιπιδαιμία
Υπέρταση
Αύξηση βάρους
Συννοσηρότητες
1. Δυσλιπιδαιμία
Η εμμηνόπαυση συχνά περιλαμβάνει αθηρογόνες αλλαγές -μια ανθυγιεινή ανισορροπία των λιπιδίων στο αίμα, με υψηλότερα επίπεδα ολικής χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων και λιποπρωτεΐνης χαμηλής πυκνότητας (LDL-C), γνωστή και ως «κακή» χοληστερόλη. Υπάρχουν επίσης μειωμένα επίπεδα λιποπρωτεΐνης υψηλής πυκνότητας (HDL-C)—της «καλής» χοληστερόλης που βοηθά στην απομάκρυνση της LDL-C από το αίμα. Αυτές οι αλλαγές αποτελούν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό.
2. Υπέρταση
Η μείωση των επιπέδων οιστρογόνων και προγεστερόνης κατά την εμμηνόπαυση συμβάλλει στη στένωση των μεγάλων αιμοφόρων αγγείων στην επιφάνεια της καρδιάς, στην αρτηριακή ακαμψία και στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
3. Αύξηση βάρους
Οι γυναίκες γεννιούνται με ένα έως δύο εκατομμύρια ωάρια, τα οποία αναπτύσσονται στα ωοθυλάκια. Μέχρι να σταματήσουν να έχουν ωορρηξία στη μέση ηλικία, απομένουν λιγότερα από 1.000. Αυτή η εξάντληση αλλάζει προοδευτικά την κατανομή και την αποθήκευση του λίπους, από τους γοφούς έως τη μέση και την κοιλιά. Η αυξημένη περιφέρεια μέσης (μεγαλύτερη από 80-88 εκατοστά) έχει αναφερθεί ότι συμβάλλει στον καρδιακό κίνδυνο -αν και δεν είναι ο μόνος παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη.
4. Συννοσηρότητες
Οι αλλαγές στη σύσταση του σώματος, η μείωση των ορμονών του φύλου, η αυξημένη κατανάλωση τροφής, η αύξηση βάρους και ο καθιστικός τρόπος ζωής βλάπτουν την ικανότητα του σώματος να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την ινσουλίνη. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης μεταβολικών συνδρόμων όπως ο διαβήτης τύπου 2.
Ενώ οι παράγοντες κινδύνου ισχύουν και για τα δύο φύλα, η υπέρταση, το κάπνισμα, η παχυσαρκία και ο διαβήτης τύπου 2 ενέχουν μεγαλύτερο σχετικό κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις στις γυναίκες.
Τι μπορούν να κάνουν οι γυναίκες
Κάθε γυναίκα έχει διαφορετικό επίπεδο αρχικού καρδιαγγειακού και μεταβολικού κινδύνου πριν από την εμμηνόπαυση. Αυτό βασίζεται στο γενετικό και το οικογενειακό τους ιστορικό, τη διατροφή και τον τρόπο ζωής τους. Αλλά όλες οι γυναίκες μπορούν να μειώσουν τον καρδιακό κίνδυνο μετά την εμμηνόπαυση με:
- τακτική άσκηση μέτριας έντασης όπως γρήγορο περπάτημα, ποδηλασία ή αεροβική στο νερό για 30 λεπτά, τέσσερις ή πέντε φορές την εβδομάδα
- μια διατροφή υγιεινή για την καρδιά με μικρότερες μερίδες (δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε ένα μικρότερο πιάτο ή μπολ) και περισσότερες τροφές με λίγες θερμίδες, πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά, όπως λαχανικά, φρούτα και δημητριακά ολικής αλέσεως
- φυτικές στερόλες (μη επεξεργασμένα φυτικά έλαια, ξηροί καρποί, σπόροι και δημητριακά) κάθε μέρα. Μια ανασκόπηση 14 κλινικών δοκιμών διαπίστωσε ότι οι φυτικές στερόλες, σε δόσεις τουλάχιστον 2 γραμμαρίων την ημέρα, προκάλεσαν μέση μείωση της LDL-C κατά περίπου 9-14%. Αυτό θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων κατά 25% σε δύο χρόνια.
- λιγότερα ανθυγιεινά (κορεσμένα ή τρανς) λιπαρά και περισσότερες πηγές πρωτεϊνών με χαμηλά λιπαρά (άπαχο κρέας, πουλερικά, ψάρια – ιδιαίτερα λιπαρά ψάρια με υψηλή περιεκτικότητα σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα), όσπρια και γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά
- λιγότερο πλούσιες σε θερμίδες τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, όπως επεξεργασμένα ή fast food
μείωση ή διακοπή του καπνίσματος (νικοτίνη ή κάνναβη) και του αλκοόλ
διαχείριση ή πρόληψη αύξησης βάρους.
Τι ισχύει για τις ορμονοθεραπείες
Η ορμονοθεραπεία παραμένει το πιο αποτελεσματικό μέσο για τη διαχείριση των εξάψεων και της νυχτερινής εφίδρωσης και είναι ευεργετική για την επιβράδυνση της απώλειας της οστικής πυκνότητας.
Η απόφαση να ενός γιατρού να προτείνει μόνο οιστρογόνα ή συνδυασμό θεραπείας ορμονών οιστρογόνου και προγεστερόνης εξαρτάται από το εάν μια γυναίκα έχει υποβληθεί σε υστερεκτομή ή όχι. Η επιλογή εξαρτάται επίσης από το εάν το όφελος της ορμονικής θεραπείας υπερτερεί των κινδύνων για τη νόσο της γυναίκας.
Όπου τα συμπτώματα είναι ενοχλητικά, η ορμονοθεραπεία έχει ευνοϊκές ή ουδέτερες επιπτώσεις στον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου και οι κίνδυνοι φαρμακευτικής αγωγής είναι χαμηλοί για υγιείς γυναίκες κάτω των 60 ετών ή εντός 10 ετών από την εμμηνόπαυση.
Ανάλογα με το επίπεδο του εγκεφαλικού ή του καρδιακού κινδύνου και την ανταπόκριση στις στρατηγικές του τρόπου ζωής, ορισμένες γυναίκες μπορεί επίσης να χρειάζονται φαρμακευτική αγωγή για τον έλεγχο της υψηλής αρτηριακής πίεσης ή των αυξημένων επιπέδων χοληστερόλης. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2000, οι γυναίκες υποεκπροσωπούνταν στις περισσότερες δοκιμές έκβασης με φάρμακα για τη μείωση των λιπιδίων.
Το Cholesterol Treatment Trialists’ Collaboration ανέλυσε 27 κλινικές δοκιμές στατινών (φάρμακα που συνήθως συνταγογραφούνται για τη μείωση της χοληστερόλης) με συνολικά 174.000 συμμετέχοντες, εκ των οποίων το 27% ήταν γυναίκες. Οι στατίνες ήταν περίπου το ίδιο αποτελεσματικές σε γυναίκες και άνδρες που είχαν παρόμοιο κίνδυνο καρδιακής νόσου στην πρόληψη συμβάντων όπως το εγκεφαλικό και το έμφραγμα.
Κάθε γυναίκα που πλησιάζει στην εμμηνόπαυση θα πρέπει να ζητήσει από τον γιατρό της έναν Έλεγχο Υγείας Καρδιάς για να κατανοήσει καλύτερα τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού και να λάβει προσαρμοσμένες στρατηγικές για να τον μειώσει.
Πηγή: oloygeia.gr
