Η πανδημία του Covid-19 θα μοιάζει «ασήμαντη» με αυτό που αναμένεται να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα με την άνοδο των υπερμικροβίων ανθεκτικών στα τρέχοντα φάρμακα, προειδοποιεί η καθηγήτρια Σάλι Ντέιβις, πρώην αρχίατρος της Αγγλίας και νυν ειδική απεσταλμένη του Ηνωμένου Βασιλείου στον ΟΗΕ για τη μικροβιακή αντοχή (AMR).
Η Σάλι Ντέιβις έχει βιώσει η ίδια με τον πιο οδυνηρό τρόπο την τραγωδία της μικροβιακής ανθεκτικότητας καθώς έχασε πριν από δύο χρόνια την 38χρονη βαφτιστήρα της από λοίμωξη που δεν μπορούσε να αντιμετωπιστεί με τα σημερινά φάρμακα. Η Έμιλι Χόιλ που έπασχε από κυστική ίνωση μολύνθηκε από Mycobacteroides , το οποίο αποδείχθηκε ανθεκτικό σε όλες τις θεραπείες, και τελικά την οδήγησε στον θάνατο.
Μιλώντας στον Guardian, η καθηγήτρια του Trinity College του Cambridge περιγράφει με δραματικό τόνο τι θα μπορούσε να συμβεί εάν η ανθρωπότητα αποτύχει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα μέσα στην επόμενη δεκαετία. Το πρόβλημα, σημειώνει, είναι «πιο οξύ» από την κλιματική αλλαγή, καθώς τα ανθεκτικά στα φάρμακα μικρόβια (βακτήρια, ιοί, μύκητες και παράσιτα) προκαλούν λοιμώξεις που ήδη σκοτώνουν τουλάχιστον 1,2 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως.
«Φαίνεται ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι με μη θεραπεύσιμες λοιμώξεις και θα έπρεπε να προχωρήσουμε στην απομόνωση τους ώστε να μην μολυνθούν οι οικογένειες και οι κοινότητές τους. Άρα είναι μια πραγματικά καταστροφική εικόνα. Θα έκανε την πανδημία του Covid να φαίνεται ασήμαντη», τόνισε η Ντέιβις.
Το ζήτημα της μικροβιακής ανθεκτικότητας (AMR) οφείλεται στην έκθεση των ζώντων οργανισμών σε φάρμακα. Μέσω της εξελικτικής διαδικασίας τα μικρόβια αναπτύσσουν την ικανότητα να αντιστέκονται. Η υπερβολική χρήση φαρμάκων, όπως τα αντιβιοτικά, επιτείνει το πρόβλημα.
Στην πραγματικότητα, σημειώνουν πολλοί ειδικοί, η συγκεκριμένη διαδικασία – εάν οδηγήσει σε ευρεία αντίσταση – θα καθιστούσε σε μεγάλο βαθμό αναποτελεσματική τη σύγχρονη ιατρική και πολλές θεραπείες. «Εάν δεν κάνουμε τα αναγκαία βήματα τα επόμενα 10 χρόνια, τότε φοβάμαι για το τι πραγματικά θα βιώσουμε», σημείωσε η Ντέιβις και πρόσθεσε:
«Η γενιά μου και οι παλαιότερες έχουν χρησιμοποιήσει τα αντιβιοτικά και αυτά δεν έχουν ανανεωθεί μέχρι σήμερα. Δεν φροντίζουμε ώστε τα τρόφιμά μας να παράγονται με όσο το δυνατόν χαμηλότερη χρήση τους (σ.σ. Υπάρχει εκτεταμένη χρήση τους στην κτηνοτροφία και τις ιχθυοκαλλιέργειες. Περισσότερα από τα δύο τρίτα των αντιβιοτικών παγκοσμίως χρησιμοποιούνται σε ζώα φάρμας για να προστατευτούν από λοιμώξεις σε εξαιρετικά ανθυγιεινές συνθήκες αντί για τη θεραπεία συγκεκριμένων λοιμώξεων). Και οφείλω στα παιδιά μου και –αν αποκτήσω – στα εγγόνια και στις επόμενες γενιές να κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ».
Εξηγώντας το πρόβλημα με τη χρήση αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία και τις ιχθυοκαλλιέργειες, υπογράμμισε πως τα ζώα, όπως και ο άνθρωπος, αποβάλλουν έως και το 80% των αντιβιοτικών που λαμβάνουν, και με αυτόν τον τρόπο «μολύνεται το περιβάλλον». Παράλληλα, ανέφερε η Ντέιβις, τα εργοστάσια που παράγουν αντιβιοτικά ενδέχεται να μην ελέγχουν τα λύματα τους, επιτρέποντας «δραματικές ποσότητες» να εισέλθουν στον υδροφόρο ορίζοντα.
Υπογράμμισε επίσης και το ζήτημα της δικαιοσύνης στην πρόσβαση θεραπειών. Ένας στους πέντε θανάτους που προκαλείται από AMR είναι σε παιδί ηλικίας κάτω των πέντε ετών , συνήθως στην υποσαχάρια Αφρική, όπου το πρόβλημα είναι «ιδιαίτερα διαδεδομένο και καταστροφικό». Πολλές από τις χώρες πλήττονται επίσης σκληρά από την κλιματική κρίση και η Ντέιβις τόνισε ότι τα δύο ζωτικής σημασίας προβλήματα συνδέονται μεταξύ τους.
«Αν δεν ελέγξουμε και δεν μετριάσουμε την AMR, τότε θα σκοτώσει περισσότερους ανθρώπους πριν το κάνει η κλιματική αλλαγή», ανέφερε και εξήγησε: «Το κλίμα θα επηρεάσει τις ζωές με πολλούς τρόπους, αλλά σκεφτείτε το νερό από τις πλημμύρες, σκεφτείτε τα λύματα, σκεφτείτε τον εκτοπισμό, σκεφτείτε τις καταιγίδες και τι αυτές προκαλούν, την έλλειψη καθαρού νερού εάν έχετε ξηρασία. Σε αυτές τις συνθήκες οι λοιμώξεις αυξάνονται».
Παρά τις δραματικές προειδοποιήσεις της η Σάλι Ντέιβις θέλει να αισιοδοξεί. Καινοτομίες όπως η γονιδιωματική και η τεχνητή νοημοσύνη «αναζωογονούν» την επιστήμη των νέων αντιβιοτικών και η καθηγήτριας εκφράζει ελπίδες πως σε συνδυασμό με παροχή κινήτρων στις φαρμακοβιομηχανίες οι προσπάθειες για ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών θα αποδώσουν καρπούς.
Στην ιδανική περίπτωση, τέτοια φάρμακα θα πρέπει να αξιοποιούνται ως έσχατη λύση, εάν δηλαδή τα υπάρχοντα φάρμακα αποτυγχάνουν να λειτουργήσουν. Με αυτόν τον τρόπο θα εμποδίσουμε και την ανάπτυξη αντοχής σε αυτά. Ωστόσο, αυτό καθιστά δύσκολο για τις εταιρείες να εγγυηθούν την απόδοση της επένδυσης στην έρευνα και την ανάπτυξη, αναφέρεται στο δημοσίευμα του Guardian.
ieidiseis.gr
